Begrotingsbijdrage BPA 2019

Geachte burgers van Amersfoort, College, Gemeenteraadsleden en voorzitter,

Voor ons ligt de Amersfoortse begroting voor 2019. Hierin zien we de plannen van het college voor het komend jaar. De Burger Partij Amersfoort is op veel punten echter teleurgesteld in deze plannen en had ze dan ook graag anders gezien.

Belastingen

Wij herinneren ons de verkiezingstijd nog goed. VVD, D66 en ChristenUnie beloofden u gouden bergen. “Stem op mij, dan gaat u straks minder betalen aan onroerendzaakbelasting”. Beter bekend als de OZB. Hoe wrang is het dan nu voor die trouw stemmende burger om in het pak genaaid te worden voor zo’n 5% stijging van de OZB door uitgerekend deze drie coalitiepartijen?

Daarnaast stijgen ook andere belastingen weer fors. We geven enkele voorbeelden:

• De afvalstoffenheffing stijgt met 1,6%, terwijl er ook nog eens meer van u gevraagd wordt door omgekeerd in te zamelen. U moet straks zelf uw restafval wegbrengen naar daarvoor bestemde locaties in de buurt. Of u nu slecht ter been bent of bijvoorbeeld door ziekte of kinderen noodgedwongen meer restafval produceert. De Burger Partij Amersfoort vindt dit een slechte ontwikkeling en houdt de problemen die hieruit volgen dan ook nauwgezet in de gaten. Het meer betalen voor minder is een maatschappelijke trend die onder leiding van dit college in Amersfoort helaas wordt voortgezet.
• De rioolheffing stijgt met 1,7%, terwijl veel ondergrondse leidingen, waaronder het riool, hoognodig aan vervanging toe zijn. Echter, hiervoor zien wij dat er veel te weinig middelen worden gereserveerd. Waterlekken en gaslekken zijn ons in Amersfoort helaas niet vreemd en zonder de essentiële vervangingsinvesteringen wordt dit probleem alleen maar groter. Wij voorzien dat alleen de precarioheffing bij lange na niet genoeg zal zijn om de kosten te dekken.
• De hondenbelasting stijgt met 2,2%. De BPA vindt dit onbegrijpelijk. Juist in een tijd waarin veel mensen zich onveilig voelen in hun huis en op straat; mensen door individualisering veel thuisblijven en er is aangetoond dat huisdieren kunnen helpen bij de vermindering van psychische problemen. In plaats van belasten zou de overheid hondenbezit moeten stimuleren. Met een hond in huis neemt niet alleen de kans op een woninginbraak aanzienlijk af maar zijn mensen ook gelukkiger en bouwen zij een sociaal netwerk op met andere baasjes tijdens hun rondje buitenshuis. Bovendien zijn er veel afgedankte huisdieren in onze dierenasielen die een mooi leven kunnen hebben bij de gezinnen in onze gemeente. De BPA is al jaren voor afschaffing van deze achterhaalde vorm van burgertje pesten. Zeker omdat er in ruil voor deze belastingen alleen maar meer hondenverbodsgebieden bijkomen; bakken voor hondenpoep vaak overvol zijn en de zakjes om poep op te ruimen meestal op zijn. Zou het niet beter zijn om aan alle geregistreerde hondenbezitters een herbruikbaar, en dus milieuvriendelijk, schepje uit te delen waarmee de ontlasting eenvoudig in de bosjes kan worden geworpen? Dit scheelt een hoop plastic zakjes en maakt de hele logistieke keten rondom poepbakken overbodig. Daarnaast is de handhaving van de aanlijn- en opruimplicht, net als op veel andere onderwerpen, een wassen neus. Er is eenvoudigweg niet de capaciteit voor fatsoenlijke controle waarmee de pakkans realistisch is. Hondenpoep op stoep en straat is een grote ergernis van iedereen, ook van de hondenbezitter. Ga dus, met behulp van deze belastinginkomsten, eens op zoek naar creatieve oplossingen om dit probleem aan te pakken door het baasjes zo makkelijk mogelijk te maken om de poep op te ruimen. Er rest ons hierover op te merken dat hondenbelasting onzes inziens een achterhaald concept is dat in veel gemeenten gelukkig al is afgeschaft. Dat het eenvoudig te controleren en een lekkere melkkoe is maakt het nog geen goede maatregel. Daarom komen wij met twee moties om enerzijds te onderzoeken hoe het probleem van hondenpoep kan worden verminderd en anderzijds om de hondenbelasting geheel af te schaffen.

Westelijke Ontsluiting

Nu we weten hoe het college van plan is, tegen de verkiezingsbeloften van de coalitiepartijen in, om de burger verder uit te persen gaan we nu kijken waar uw zuurverdiende geld door deze volksvertegenwoordigers aan wordt uitgegeven. Te beginnen bij het grootste hoofdpijndossier van deze gemeenteraad: de westelijke ontsluiting.

Deze weg waar al decennialang over wordt vergaderd en gesteggeld heeft de vorige raadsperiode groen licht gekregen. Inmiddels is er veel meer informatie over de nut en noodzaak van deze weg naar buiten gekomen, maar de huidige coalitie van VVD, D66, ChristenUnie en zelfs GroenLinks willen van een heroverweging niets weten.

Het is deze GroenLinks die haar klimaathobby’s uitruilt tegen een VVD-weg waarvoor meer dan 4000 bomen moeten sneuvelen en waartegen zich inmiddels al meer dan 7800 burgers hebben verzet middels een petitie.

Er is voor de bepaling van nut en noodzaak van deze weg in al die jaren nog niet één fysieke meting verricht. Men gaat alleen uit van computermodellen. Computermodellen die niet alleen achterhaald zijn, maar ook nog eens van onrealistische input zijn voorzien. En u weet “garbage in geeft garbage out”.

Niet alleen is deze weg, in het licht van huidige en toekomstige verkeersontwikkelingen, totaal overbodig, het kost de burger ook nog eens 67 miljoen euro begroot en de BPA verwacht dat dit door stijgende bouwkosten en onvoorziene grote ondergrondse kiezels maar zo naar 90 miljoen euro kan oplopen. Dit is zo’n 450 tot 600 euro per Amersfoortse burger, zonder kinderkorting. De BPA denkt dat we dit mobiele geld veel beter kunnen besteden, binnen VERDER, om de echte verkeersproblemen in Amersfoort op te lossen, zoals de vele onveilige rotondes die Amersfoort rijk is.

Er is nog een sprankje hoop om de coalitie bij zinnen te brengen, omdat stichting Groen in Amersfoort volgende week de kans krijgt om nieuwe feiten over deze weg aan de raad te presenteren. Het ontstemt ons te moeten constateren dat er in korte tijd meer mobiliteitsexpertise uit de Amersfoortse samenleving lijkt te komen dan in vele jaren uit het ambtelijk apparaat.

Sociaal Domein

Wij zagen ons door de decentralisaties geconfronteerd met een flinke bezuiniging op het sociaal domein. Deze bezuinigingen worden ieder jaar steeds groter, terwijl de zorgvraag toeneemt. Immers, door de bezuinigingen neemt, tegen de belofte van het college in, de kwaliteit en kwantiteit van nodige zorg af en wordt de vraag naar zorg dus groter.

De BPA ziet met ledenogen aan hoe Amersfoortse burgers, die afhankelijk zijn van zorg, de dupe worden van zowel landelijk als Amersfoorts beleid. We zouden immers kunnen besluiten vanuit de gemeentelijke kas meer geld in de zorg te investeren bovenop de bijdrage vanuit het rijk. Dit college ziet daar echter weinig in en laat cliënten daarmee in de kou staan. Of het nu iemand is die meer dan een jaar op een rolstoel moet wachten of burgers die wegkwijnen in hun vervuilde huis. “Vraag eerst maar om hulp in je eigen omgeving”, zegt dit college.

Ook worden psychiatrisch patiënten en ouderen hun beschermde woonomgeving ontnomen waardoor zij verward op straat ronddolen en door burgers, politie en ambulancepersoneel opgevangen moeten worden. Dit is uiteindelijk veel duurder, maar het college lijkt dit nog niet te zien. Volgens de BPA is voorkomen veel beter dan genezen en door kwalitatief en kwantitatief betere zorg te leveren kunnen we veel van deze verborgen zorgkosten reduceren.

Afgelopen week konden we allemaal lezen dat twee Nederlandse ziekenhuizen failliet zijn verklaard. In tegenstelling tot banken ziet de Nederlandse overheid geen reden om ziekenhuizen overeind te houden. Verbijsterend, vindt de BPA. We mogen hiervoor ex-VVD-minister Schippers bedanken. Dit bewijst voor ons des te meer dat de marktwerking in de zorg niet de oplossing, maar juist het probleem is. Hiervoor gaat onze dank uit naar eveneens een ex-VVD-minister Hoogervorst. Zelfs in Amersfoort houdt de VVD de rest van de coalitie in haar greep door meer belang te hechten aan asfalt dan aan zorg.

Het Meander MC scoort bijzonder slecht in de financiële stresstest voor ziekenhuizen van de BDO met slechts een 3. Hiermee staat het Meander MC op plaats 59 van de slechts 63 overgebleven Nederlandse ziekenhuizen. De BPA vindt het van essentieel belang dat het Meander MC overeind blijft. Niet alleen vervult zij een belangrijke regionale zorgfunctie, maar het verdwijnen van het Meander MC zou grote negatieve gevolgen hebben voor de Amersfoortse burger die van specialistische zorg afhankelijk is. De BPA is daarom van mening dat we een financiële reserve aan zouden moeten leggen om noodlijdende regionale zorginstellingen overeind te kunnen houden indien er zich acute financiële problemen voordoen zoals bij IJsselmeer Ziekenhuizen of MC Slotervaart. Daarnaast zouden we innovaties binnen onze zorginstellingen moeten stimuleren met bijvoorbeeld subsidie waardoor zorgverzekeraars graag met organisaties in onze regio samenwerken. De BPA komt daarom vanavond met twee moties om deze maatregelen in de begroting op te nemen.

Sport

Bewegen is belangrijk voor ieder mens. Niet fit zijn is net zo ongezond als roken of drinken en bovendien helpt regelmatig bewegen bij het chemisch stabiel houden van de hersenen. Overgewicht is een groeiend probleem, ook in Amersfoort. Reden genoeg dus om sporten te stimuleren en zo laagdrempelig mogelijk te maken voor alle Amersfoorters.

In het bijzonder voor risicogroepen zoals burgers met een ongezonde levensstijl, ouderen of zieken. Het is geen toeval dat juist deze groepen minder sporten. De gemeente Amersfoort zou zich, volgens de BPA, moeten inspannen om juist de burgers in deze kwetsbare groepen tot sporten te bewegen. Hierbij kan gedacht worden aan gesubsidieerd sporten en actieve voorlichting over de voordelen van sporten en de nadelen van niet sporten.

Het geld hiervoor kan gevonden worden in de reductie en preventie van zorgkosten die deze maatregel tot gevolg heeft. Wanneer de kwaliteit van leven van cliënten binnen het sociaal domein verbeterd door te sporten dan nemen de hoeveelheid benodigde zorg en daarmee de kosten af. Hetzelfde kan gezegd worden over ouderen die langer vitaal blijven of burgers die hun ongezonde levensstijl achter zich laten.

De BPA komt dus ook hierover met een motie om aan het college te vragen hiertoe de mogelijkheden te onderzoeken.

Duurzaamheid

De begroting staat, net als het coalitieakkoord, vol met duurzaamheidsmaatregelen die de burger hard zullen raken in de portemonnee. Naast de voorgenoemde belastingverhogingen zal de burger krom moeten liggen voor de aanschaf van warmtepompen, vervangende C.V.-ketels en zonnepanelen op het dak, maar ook voor aansluiting op het warmtenet. Amersfoort wil immers in 2030 CO₂-neutraal zijn, maar de wijze waarop is in onze ogen onrealistisch.

Wanneer we in Amersfoort alle CO₂-uitstoot door burgers weten te stoppen dan is dit slechts een druppel op de gloeiende plaat ten opzichte van de rest van Nederland; zeker omdat verreweg de meeste broeikasgassen door bedrijven en industrie worden uitgestoten. Ten opzichte van de rest van Europa, laat staan de wereld met sterk groeiende economieën als China en de VS, lijken onze ambities dan ook op losgeslagen klimaathysterie om de Jan de arbeider meer geld uit de zak te kunnen kloppen.

Vergelijkbaar met de aflaat van het vroegere Katholicisme kan de burger nu zijn aangewreven schuldgevoel over klimaatverandering afkopen door te investeren in duurzaamheid. Of het nu zinvol is of niet en ongeacht of je het kunt betalen, als het aan deze coalitie met GroenLinks ligt wordt u op hoge kosten gejaagd om een onafwendbaar doemscenario te voorkomen.

Experts stellen dat wanneer we per direct wereldwijd zouden stoppen met de uitstoot van alle broeikasgassen, waaronder CO₂, dat global warming nog steeds door zal zetten, zij het mogelijk iets vertraagd. Het is als een rotsblok dat van een berg tuimelt. Eenmaal in beweging is het nagenoeg onmogelijk te stoppen. Zeker met inachtneming van de huidige staat van onze geo-engineering.

Moeten we dan helemaal niets doen? Nee, natuurlijk niet! Maar het heeft weinig zin om te proberen als 15^e gemeente van een klein kikkerlandje het beste jongetje van de klas te zijn. Vooroplopen met duurzame technologie kost heel veel geld. Geld van hardwerkende burgers die erop vertrouwen dat wij hun belastinggeld zorgvuldig besteden. Het is beter om slim te investeren in bewezen technologie waar de kinderziekten uit zijn en alle praktische voor- en nadelen van bekend zijn.

De ambtenaren in dit stadhuis zijn geen artsen en mogen dan ook nooit op hun stoel gaan zitten wanneer het medische vraagstukken in het sociaal domein aangaat. Evenmin zijn zij klimaatexperts, dus waarom zouden zij dan wel weten welke duurzaamheidsmaatregelen doelmatig en doeltreffend zijn? Zou het niet veel beter zijn om samen met echte klimaatexperts op landelijk en Europees niveau samen te werken en op basis van hun advies en met inzicht in de voortschrijding van techniek in grootschalige kosteneffectieve duurzame maatregelen te investeren?

Van alle duurzaamheidsmaatregelen is het gasloos aanleggen van nieuwe wijken volgens de BPA het meest onverstandig. Huishoudens zonder gasaansluiting zullen de verwarming van hun huis anders moeten regelen. Dit kan bijvoorbeeld door een warmtepomp of met aansluiting op een warmtenet. Beide maatregelen zijn niet alleen erg kostbaar, maar geven ook minder zekerheid op een warm huis. Het warmteverlies in de pijpen van het warmtenet of de onevenredige verdeling van het diep gelegen warme water maken dat huishoudens hierdoor tijdens strenge winters nog steeds in de kou kunnen zitten. En dat in de 21^ste eeuw!

De BPA stelt dan ook voor om alle Amersfoortse huishoudens gewoon van een gasaansluiting te blijven voorzien. Voordat het hoogcalorisch aardgas opraakt kunnen we in eerste instantie waterstof bijmengen. Onderzoek toont aan dat bijmengen van 10% waterstof voor geen enkele C.V.-ketel een probleem is. Voor veel nieuwe ketels geldt zelfs dat bijmengen tot 50% mogelijk is. Na deze overgangsfase, zeg 2030 tot 2050, kan het bestaande gasnet volledig gebruikt worden voor het transport van waterstof naar alle huizen. Het is niet onredelijk te veronderstellen dat een op waterstof gestookte C.V.-ketel tegen die tijd betaalbaarder zal zijn dan een actuele moderne gasgestookte C.V.-ketel.

Alle huizen die nu zonder aansluiting op het gasnet worden aangelegd zullen later waarschijnlijk alsnog op waterstof moeten worden aangesloten. Het bijplaatsen van een leiding achteraf is veel duurder dan wanneer de infrastructuur gelijktijdig met de wijk wordt aangelegd. Daarom komt de BPA met een motie om het gasloos aanleggen van nieuwe wijken een halt toe te roepen.

Afsluiting

Voorzitter, de BPA rond af.

Wij waren geen voorstander van het coalitieakkoord en zijn ook geen voorstander van deze begroting. Naar onze mening wordt er veel geld aan verkeerde dingen uitgegeven. Omdat we niet de illusie hebben de begroting in deze vorm tegen te kunnen houden dienen wij voorgenoemde moties in om de schade voor de burger zo veel mogelijk te beperken. Hopelijk voelen onze collega-raadsleden, en niet alleen de fractievoorzitters, zich hierdoor aangespoord om ook in actie te komen en onze voorstellen te steunen.

Wij danken u allen voor uw aandacht.